Chociaż badania nad tym składnikiem znajdują się jeszcze na wczesnym etapie rozwoju, dotychczasowe wyniki wskazują na jego obiecujący potencjał w poprawie funkcjonowania przewodu pokarmowego. Ten krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy nie tylko wspiera gojenie się komórek jelitowych, ale może również łagodzić stany zapalne i poprawiać trawienie. Zostań z nami, aby odkryć więcej jego możliwości i korzyści, które może przynieść Twojemu zdrowiu.
Czym jest kwas masłowy?
Kwas masłowy to krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy (SCFA), wytwarzany podczas procesu fermentacji przez bakterie znajdujące się w okrężnicy, czyli najważniejszym odcinku jelita grubego. Jest jednym z trzech krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych występujących w jelitach — wraz z kwasem octowym i propionowym. Są to kwasy, które odgrywają niezwykle ważną rolę w utrzymaniu odpowiedniego zdrowia jelit. Nie tylko stanowią istotne źródło energii dla nabłonka jelitowego, ale pełnią również kluczową rolę w funkcjonowaniu układu immunologicznego, wpływając na poprawę odporności i walkę z infekcjami. Warto dodać, że dbają również o prawidłową perystaltykę jelit.
Cechy charakterystyczne i skład — co zawiera i w czym występuje kwas masłowy?
Kwas masłowy może występować w różnych formach. Znajdziemy go nie tylko w suplementach diety (które dobrze jest przyjmować), ale także w żywności, jaką jemy na co dzień. Przede wszystkim kwas masłowy jest składnikiem wysokobłonnikowej diety, jako że błonnik pomaga zwiększyć jego poziom w organizmie. Najlepiej jeść wiele owoców i warzyw: jabłka, banany, morele, ziemniaki, szparagi, cebulę, czosnek i karczochy. Oprócz tego szczególnie zaleca się jedzenie ryżu, owsa czy fasoli. Jednym z najlepszych źródeł kwasu masłowego jest masło — około 11% tłuszczu nasyconego w jego składzie pochodzi właśnie od krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, czyli m.in. kwasu masłowego. Inne produkty, w których występuje naturalnie, to mleko, ser, kefir, jogurt oraz kiszonki (np. kapusta kiszona).
Właściwości lecznicze kwasu masłowego
Wiadomo, że kwas masłowy posiada liczne właściwości zdrowotne, które mogą wspomóc pracę naszego organizmu. Przede wszystkim zwraca się uwagę na to, jak wpływa na ogólne zdrowie jelit. Oddziałuje bowiem na stabilizację struktury błony śluzowej jelit i pomaga w utrzymywaniu szczelności połączeń międzykomórkowych w nabłonku jelit — chroni także przed wchłanianiem substancji toksycznych do organizmu. Jako że kwas masłowy stanowi źródło energii dla komórek jelita grubego, ponieważ odżywia je, to również dzięki niemu są w stanie wykonywać swoje funkcje metaboliczne.
Chociaż kwas masłowy jest odpowiedzialny przede wszystkim za pracę jelit, to posiada też inne właściwości, o których należy wspomnieć. Ma działanie przeciwzapalne i immunoregulacyjne, dlatego zwiększenie ilości kwasu masłowego w swoim organizmie może być korzystne w przypadku borykania się z chorobami o podłożu zapalnym. Oprócz tego wpływa na regulację glukozy i lipidów, co ma przełożenie na zdrowie metaboliczne — jest to też związane ze zwiększeniem wrażliwości na insulinę.
Kwas masłowy — działanie
Poza wyżej wspomnianymi leczniczymi właściwościami, kwas masłowy wykazuje także działanie profilaktyczne, jeśli chodzi o choroby związane z nadmiernym nagromadzeniem się tkanki tłuszczowej, takie jak otyłość. Badania wskazują, że stymuluje produkcję leptyny — hormonu białkowego, wydzielanego przez komórki tłuszczowe. Odgrywa on ważną rolę w regulacji metabolizmu oraz masy ciała. Informuje mózg o ilości zgromadzonej tkanki tłuszczowej, co bezpośrednio wpływa na kontrolę apetytu i poczucia sytości. Sugeruje się też, że może hamować lipolizę, czyli proces uwalniania kwasów tłuszczowych z komórek tłuszczowych, tym samym wpływając korzystnie na tkankę tłuszczową.
Warto dodać, że kwas masłowy przyspiesza proces gojenia się ran. Jako że ma właściwości przeciwzapalne, może wspomóc procesy naprawcze w tkankach. Poza tym uważa się, że ogranicza stres oksydacyjny, czyli zaburzenie równowagi pomiędzy wolnymi rodnikami (które znane są ze swojego negatywnego wpływu na organizm) a antyoksydantami. Możliwe jest, że kwas masłowy zwiększa aktywność enzymów antyoksydacyjnych, które są w stanie odpowiednio zwalczać wolne rodniki, a tym samym zapobiegać stresowi oksydacyjnemu. Jest to ważne, ponieważ stres oksydacyjny skutkuje nie tylko złym samopoczuciem, ale może również doprowadzić do chorób serca, uszkodzeń skóry czy oczu, oraz chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera.
Zastosowanie — do czego służy kwas masłowy i na co pomaga?
Wskazuje się, że może pomóc na wiele różnych schorzeń i chorób, takich jak:
Zespół jelita drażliwego
Jest to zaburzenie przewodu pokarmowego, skutkujące przewlekłymi i bardzo silnymi bólami brzucha, biegunkami, zaparciami oraz wzdęciami. Jako że kwas masłowy pozytywnie wpływa na pracę jelit, może stanowić wsparcie w walce z zespołem jelita drażliwego. Badania wykazały, że u osób przyjmujących kwas masłowy nastąpił spadek częstotliwości występowania bólu brzucha zarówno po posiłku, jak i podczas wypróżnień.
Choroba Leśniowskiego-Crohna
Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą chorobą zapalną jelita, która najczęściej dotyka jelita cienkiego bądź grubego. Do jej objawów należy m.in.: ból brzucha, biegunka, utrata masy ciała, wzdęcia, zaparcia, krew w stolcu czy utrudnione trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Badania opublikowane w czasopiśmie medycznym AlimentaryPharmacology&Therapeutics udowodniły, że kwas maślany może być skuteczny w walce z chorobą Leśniowskiego-Crohna, zwłaszcza że pomaga zmniejszyć stan zapalny w jelitach i ból brzucha.
Insulinooporność
Kwas masłowy może zwiększać wrażliwość tkanek na insulinę, a tym samym poprawić metabolizm glukozy, co zmniejsza ryzyko insulinooporności. Insulinooporność to zaburzenie metaboliczne, które jest w stanie doprowadzić do cukrzycy, otyłości, nadciśnienia tętniczego oraz zaburzenia gospodarki lipidowej. Badania w tym temacie nadal trwają, jednak naukowcy sugerują, że kwas masłowy może mieć znaczący wpływ na leczenie cukrzycy.
Dawkowanie — jak i kiedy przyjmować kwas masłowy?
Suplementację kwasem masłowym warto rozważyć nawet jeśli zmagamy się z innymi dolegliwościami. Jest to zalecane w przypadku:
- choroby wrzodowej żołądka
- stanów zapalnych jelit
- zaburzeń układu pokarmowego
- zaparć, niestrawności czy wzdęć
- zaburzeń metabolicznych
- zaburzeń flory jelitowej
- niedoborów składników odżywczych
Kwas masłowy, który jest dostępny na rynku farmaceutycznym – zazwyczaj w formie maślanu sodu jako suplement diety – jest wytworem syntezy chemicznej. Istnieje natomiast inna, naturalna forma, której warto się przyjrzeć — chodzi o produkt Butyric Acid Colostrum Active (tłuszcz Colostrum).
-
Tłuszcz Colostrum zawiera unikalne składniki, jak krótkołańcuchowe nasycone kwasy tłuszczowe SCFA z których najważniejszym jest kwas masłowy, skoniugowany kwas linolowy – CLA, a także β-karoten, witaminę A i E (α-tokoferol) w znacznie większych ilościach w porównaniu do tłuszczu mlekowego. Ponadto wszystkie jego składniki charakteryzują się nie tylko wysoką biodostępnością ale też wyjątkową aktywnością biologiczną. Bioaktywne składniki tłuszczu Colostrum działają plejotropowo i synergicznie.
Tego rodzaju preparat osoby dorosłe powinny stosować dwa razy dziennie: rano jedną łyżkę stołową, a wieczorem dwie. Mogą go spożywać też dzieci powyżej trzeciego roku życia — jedną łyżeczkę rano i jedną wieczorem. Tłucz colostrum, zawierający naturalny kwas masłowy najlepiej przyjmować wraz z posiłkiem.
Na co szkodzi kwas masłowy? Przeciwwskazania
Kwasu masłowego w postaci suplementów diety nie powinny przyjmować osoby uczulone na jakikolwiek składnik wybranego przez siebie preparatu. Nie powinny go też stosować kobiety w ciąży czy karmiące piersią, o ile wcześniej nie odbędą konsultacji specjalistycznej z lekarzem. Warto natomiast podkreślić, że kwas masłowy nie jest w żaden sposób niebezpieczny, wręcz odwrotnie. Natomiast należy pamiętać, że istnieją poszczególne przypadki, gdy jego suplementacja może nie być wskazana, dlatego w razie wątpliwości najlepiej zapytać o opinię specjalistę.
Skutki uboczne kwasu masłowego
Skutki uboczne, będące efektem przyjmowania kwasu masłowego, występują bardzo rzadko. Mogą pojawić się na skutek reakcji uczuleniowej bądź przedawkowania suplementów diety, w których znajduje się kwas masłowy. W takiej sytuacji może pojawić się biegunka, nudności, wymioty czy bóle brzucha. Zazwyczaj jest on jednak bardzo dobrze przez organizm tolerowany. W zależności od tego, jaki suplement wybierzemy, należy sprawdzić jego poszczególne składniki i upewnić się, że nie mamy na nie alergii czy nietolerancji pokarmowej.
Dostępne dane i badania podkreślają zatem nie tylko znaczenie kwasu masłowego w diecie, ale również potencjalne korzyści płynące z jego suplementacji. Jego roli jako ważnego składnika wspierającego zdrowie jelit i ogólny stan zdrowia człowieka nie można lekceważyć, dlatego regularne spożywanie produktów zawierających go w swoim składzie będzie najlepszym sposobem na podniesienie jego poziomu w naszym organizmie. Uzupełnienie codziennej diety w suplementy i pokarmy oparte o kwas masłowy będzie zatem sprzyjać nie tylko poprawie funkcjonowania samych jelit, ale i wpłynąć korzystnie na ogólne samopoczucie każdego z nas.